યુરી લૉટમેન ( ૧૯૨૨ – ૧૯૯૩ ) એક પ્રખ્યાત સોવિયેત - રશિયન સંકેતવિજ્ઞાની અને સાંસ્કૃતિક સિદ્ધાંતકાર હતા . તેઓ ટાર્ટુ - મોસ્કો સ્કૂલ ઑફ સેમિયૉટિક્સના સૌથી મહત્વના યોગદાનકર્તા તરીકે જાણીતા છે . તેમનું કાર્ય સંરચનાવાદ , સાયબરનેટિક્સ અને સિસ્ટમ્સ થિયરી પર આધારિત છે , જેના દ્વારા તેમણે એ બતાવ્યું કે સંકેત , લખાણો અને સંસ્કૃતિઓ કેવી રીતે ગતિશીલ અને પરસ્પર જોડાયેલી વ્યવસ્થાઓ તરીકે કાર્ય કરે છે . તેમનો સૌથી પ્રભાવશાળી ખ્યાલ છે સેમિયોસ્ફિયર (semiosphere), જેનો પરિચય તેમણે પોતાના મહત્વના પુસ્તક Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture ( ૧૯૯૦ ) માં કરાવ્યો હતો . સેમિયોસ્ફિયર એ ફક્ત ચિહ્નો કે ભાષાઓનો સમૂહ નથી , પરંતુ એક સંપૂર્ણ , પહેલેથી જીવંત સંકેતાત્મક જગ્યા છે – જે જીવવિજ્ઞાનમાં બાયોસ્ફિયર ( biosphere) સાથે સરખાવી શકાય છે – જેની અંદર બધા પ્રકારનું સંવાદન , અર્થ - નિર્માણ અને સાંસ્કૃતિક પ્રક્રિયાઓ થાય છે . લૉટમેનના શબ્દોમાં : “ ભાષાઓના અસ્તિત્વ અને કાર્ય માટે જરૂરી સંકેતાત્મક જગ્યા , ફક્ત વિ...